Содржина
- Карактеристики на фонема
- Видови фонеми
- Видови на согласки фонеми
- Видови фонеми на самогласки
- Согласки фонеми
- Фонеми за самогласки
А фонема Тоа е минимална единица за артикулација чиј звук може да биде самогласка или согласка. Соединувањето или спојувањето на фонемите произведува морфеми. На пример: / a /, / g /.
Секоја буква е фонема што, пак, е напишана помеѓу графеми, односно дијагонали што затвораат буква. На пример: / б /.
Комбинацијата на овие фонеми ќе резултира со морфеми (минимални значајни единици). Овие, пак, ќе го сочинуваат зборот.
фонема + фонема = морфема
морфема + морфема = збор
- Видете исто така: Морфеми и лексеми
Карактеристики на фонема
- Тоа е неделиво.
- Нема свое значење.
- Може да реагира на различни графеми. На пример, графемата / Б / ги содржи фонемите B, V, v и b.
Видови фонеми
- Консонантни фонемиНа Тоа се согласки букви, на кои им е потребна гласовна буква (самогласка) за разработка на морфеми. Тие се согласки фонеми: / B /, / C /, / D /, / F /, / G /, / H /, / J /, / K /, / L /, / M /, / N /, / Ñ /, / P /, /Q /, /R /, /S /, /T /, /V /, /W /, /X /, /Y /, /Z /.
- Фонеми за самогласкиНа Тие се самогласки, кои можат да се користат изолирано или придружени со согласки за формирање морфеми. Тие се самогласки фонеми: /А Е И О У/.
Видови на согласки фонеми
Според положбата на органите на устата
- БилабијаленНа Двете усни се допираат. На пример: / p /, / b /, / m /.
- ЛабиоденталНа Долната усна е допрена со горните заби на устата. На пример: /Ф/.
- ИнтерденталенНа Јазикот се наоѓа помеѓу забите. На пример: / z /, / c /.
- СтоматолошкиНа Во овој случај, јазикот се наоѓа зад горните заби. На пример: / t /, / d /.
- АлвеоларнаНа Јазикот треба да се наоѓа на коренот на горните заби. На пример: / s /, / l /, / r /, / rr /, / n /.
- ПалаталенНа Јазикот го погодува непцето. На пример: / ch /, / ll /, / ñ /, / y /.
- Да се осигураНа Јазикот треба да се стави на мекото непце. На пример: / k /, / g /, / j /.
Според режимот на артикулација
- ОклузивноНа Устата одржува моментално или целосно затворање. На пример: / p /, / t /, / k /, / b /, / d /, / g /
- ФрикативноНа Воздухот навлегува во устата и поминува под лупање, создавајќи звук. На пример: / f /, / z /, / j /, / y /, / s /
- ПридруженНа Звукот се произведува со оклузија, а потоа се јавува триење. На пример: / ch /
- СтранаНа Воздухот влегува и ги четка страните на шуплината на устата. На пример: / л /, / л /
- VивописноНа Воздухот влегува и прави мала вибрација на врвот на јазикот додека минува. На пример: / rr /, / r /
- НазаленНа Тоа се случува кога дел од воздухот излегува низ ноздрите. На пример: / m /, / n /, / ñ /
Според звукот што го произведуваат
- ГлувиНа Нема вибрации на гласните жици. На пример: / p /, / t /, / ch /, / k /, / z /, / s /, / j /, / f /
- ЗвучноНа Звукот се произведува од вибрациите на гласните жици. На пример: / b /, / d /, / g /, / y /, / m /, / n /, / ñ /, / l /, / ll /, / r /, / rr /
Видови фонеми на самогласки
Според точката на артикулација
- Предна зонаНа На пример: / е /, / и /
- Централна зонаНа На пример: /до/
- Задна зонаНа На пример: / o /, / u /
Според режимот на артикулација
- ОтворенНа На пример: /до/
- ПолуотворенаНа На пример: / д /, / или /
- ЗатвореноНа На пример: / i /, / u /
Согласки фонеми
Според неговата артикулација:
- ДОБИВНИ
- Мдомá
- Пгрешка
- Патин
- Пелота
- Мангуера
- Бote
- Бuque
- ЛАБИОДЕНТАЛНО
- Фзавршување
- Ффинансирање
- Фво
- Фабула
- МЕTERУНАРОДНО
- Вво
- Зпретепа
- Вenizas
- Ззлато
- СТОМАТОЛОГ
- Гвонредно
- Трен
- Гедал
- Гонцела
- Тranvía
- Тransporти
- АЛВЕОЛАРНО
- НЈан
- Пгрешка
- Сол
- Ла
- Лагардо
- Рвратоврска
- НЈас не
- Натал
- ПАЛАТАЛНО
- Иуго
- Глиле
- Глулета
- Llгрозје
- Иерба
- ДА СЕ ОСИГУРА
- Гuía
- Килограм
- Гврзан
- Гкористени
- Јирафа
- Јusto
Според режимот на артикулација
- ОКЛУЗИВНО
- Пеха
- Билигега
- Гдогили
- Гукеса
- Гна
- ткршам
- ФРИКАТИВНА
- Сила
- Силон
- Зокет
- Јабали
- АФРИКАРИ
- Глчоколадо
- Глиманеа
- Cuглдо
- CuглАрон
- СТРАНА
- Llсака
- Лзлато
- Лентитет
- Llовци
- ВИБРАНТ
- Рута
- Пуерта
- Перти
- Рсака
- ДОrrуинар
- Руина
- НАСАЛ
- Ñдондуо
- Ñоквис
- Мдоñдондо
- Мдондонтиален
Фонеми за самогласки
Според точката на артикулација
ПРЕТХОДНА ОБЛАСТ
- Илифантастичнои
- Јасglesјасдо
ЦЕНТРАЛНА ЗОНА
- ДОскладиште
- Лдотдо
ЗАДЕН ЗОНА
- Úкорисно
- илисили
Според режимот на артикулација
ОТВОРЕНО
- ДОуто
- ДОгардероба
ПОЛУГО ОТВОРЕНА
- ИЛИstra
- Иѕвезда
- Иулилифа
ЗАТВОРЕНО
- Јаслусјасна
- ИЛИти оди